Aktywność seksualna przy problemach urologicznych i proktologicznych

Autorka: Joanna Głogowska – Wyróżniona absolwentka Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku Fizjoterapia. W 2016 roku ukończyła podyplomowe studia Seksuologia Kliniczna na Uniwersytecie SWPS w Warszawie uzyskując tytuł seksuologa – jako pierwszy fizjoterapeuta w Polsce. Specjalizuje się w zakresie fizjoterapii uroginekologicznej. Zawodowo związana ze Szpitalem im. Św. Rodziny przy ul. Madalińskiego w Warszawie oraz Warszawskim Instytutem Zdrowia Kobiet przy ul. Inflanckiej, gdzie należy do zespołów uroginekologicznych i uczestniczy w prowadzeniu pacjentów od diagnostyki do rehabilitacji pooperacyjnej. 

Aktywność seksualna czasem wiąże się z potrzebą zadbania o dodatkowe aspekty związane z higieną intymną, przygotowaniem do aktywności czy wsparciem- zarówno fizycznym, jak i psychicznym czy emocjonalnym. Nietrzymanie moczu czy kału nie musi oznaczać rezygnacji z życia intymnego. To wciąż temat, który może budzić obawy i wstyd. W tym artykule sprawdzamy, jak przygotować się do seksu w takich sytuacjach, jak zadbać o higienę oraz jakie rozwiązania mogą pomóc w przełamaniu lęku i odzyskaniu przyjemności z seksu.  

Intymność a nietrzymanie moczu lub stolca – jak się przygotować? 

 ”Nietrzymanie moczu i nietrzymanie kału to dolegliwości silnie wpływające na obniżenie jakości życia, w tym również życia seksualnego. Literatura podajeⁱ, że osoby, które mają problemy z nietrzymaniem moczu lub kału, pozostają aktywne seksualnie, jednak zgłaszają mniejszą satysfakcję, większy lęk i mimo wszystko zdarza im się unikać intymności. Obawy przed wyciekiem moczu bądź kału oraz nieprzyjemnym zapachem bywają skuteczną barierą prowadzącą do zaniechania aktywności seksualnej. Jednak odpowiednie przygotowanie w przypadku tych dolegliwości może skutecznie zredukować stres i pomoże przełamać barierę wstydu. 

Przygotowanie do aktywności seksualnej osób z nietrzymaniem moczu i/lub kału należy rozpocząć od szczerej, otwartej rozmowy z partnerem/ką, co pozwoli wypracować wspólnie rozwiązania, które dla obu stron będą komfortowe. W kolejnym kroku należy zadbać o odpowiednie planowanie aktywności seksualnej i zabiegi higieniczne przed jej podjęciem. Przed zbliżeniem warto opróżnić pęcherz i jelita, unikać alkoholu czy kofeiny. Dobrym pomysłem jest zastosowanie wodoodpornej ochrony pościeli oraz przygotowanie środków higienicznych: chusteczek, papieru toaletowego w pobliżu miejsca, w którym będziecie uprawiać seks. Każdorazowo, planując współżycie seksualne należy zadbać o to, by mieć pod ręką przydatne akcesoria: lubrykanty (zmniejszy to uczucie tarcia), prezerwatywy oraz ręczniki ochronne. 

Pozycje seksualne – czy mają znaczenie?   

Czy istnieją pozycje seksualne, na które w szczególny sposób należy zwrócić uwagę? I tak i nie. Z jednej strony powinny być to pozycje, które zmniejszą obciążenie miednicy (np. pozycja misjonarska z poduszką pod lędźwiami dającą dodatkowe wsparcie). Druga rzecz, o którą warto zadać przy wyborze pozycji to, aby była ona wygodna i komfortowa, zarówno dla dla osoby z nietrzymaniem moczu i/lub kału, jak i osoby partnerskiej.  

Jakie są możliwe rozwiązania? 

W przypadku nietrzymania kału można rozważyć stosowanie mechanicznego wsparcia: 

1. Tampony odbytnicze (anal plugs): są to niewielkie, jednorazowe lub wielorazowe „tampony” z miękkiej pianki lub silikonu medycznego, które wprowadza się do odbytu, aby zapobiec niekontrolowanemu wyciekowi kału czy gazów. Badania wykazują, że mogą one w znaczący sposób zmniejszać epizody nietrzymania kału, poprawiając komfort życia, także w sytuacjach intymnych. 

2. Tampony i pessary dopochwowe:ⁱⁱ stosowane głównie w nietrzymaniu moczu i zaburzeniach statyki narządu rodnego (obniżeniach ścian pochwy, szyjki macicy, macicy  czy  odbytnicy) ale niektóre pessary czy tampony dopochwowe mogą pośrednio stabilizować okolice odbytu, zwiększając kontrolę nad parciem. 

3. Nowoczesne wyroby medyczne: dostępne są m.in. silikonowe „insert plugs” dopasowane do kształtu kanału odbytu, które pacjent może stosować na czas zaplanowanej aktywności (np. seksu, wyjścia towarzyskiego). 

Pessary, tampony czy kubeczki stosowane zarówno dopochwowo jak i doodbytniczo nie są w stanie wyleczyć schorzenia, jednak, mogą w skuteczny sposób zwiększać poczucie bezpieczeństwa. Wymagają jednak dobrania odpowiedniego rozmiaru i omówienia z lekarzem lub fizjoterapeutą uroginekologicznym. 

Jak wygląda leczenie? 

Leczenie nietrzymania moczu i/lub nietrzymania kału zależne jest od stopnia nasilenia objawów. Pierwszą linią terapii proponowaną pacjentom, pacjentkom jest fizjoterapia dna miednicy, czyli fizjoterapia uroginekologiczna. Wśród metod terapeutycznych wykorzystywanych w fizjoterapii uroginekologicznej  są zabiegi fizykalne, manualne, ćwiczenia mięśni dna miednicy itd.  Najlepsze efekty daje jednak połączenie metod: treningu mięśni dna miednicy, biofeedback’u (biologiczne sprzężenie zwrotne), elektrostymulacja (przezpochwowa, przezodbytnicza, nadłonowa lub przezkrzyżowa), zmiana stylu życia (dieta, kontrola zaparć, redukcja masy ciała) oraz – w razie potrzeby – farmakoterapia i/lub leczenie chirurgiczne. Warto pamiętać również o wsparciu psychologicznym i terapii seksualnej, które pomagają przełamywać barierę wstydu. 

Podsumowanie 

 Odpowiednie przygotowanie, korzystanie z dostępnych wyrobów medycznych (w tym tamponów doodbytniczych), rehabilitacja oraz wsparcie specjalistów pozwalają odzyskać kontrolę i czerpać satysfakcję z seksu mimo trudności zdrowotnych. Pamiętajmy jednak, że seks, aby był przyjemny i dawał poczucie satysfakcji wcale nie musi wiązać się z penetracją. Istnieje wiele technik, metod zastępczych, które mogą dawać satysfakcje. Co więcej, plastyczność mózgu pozwala na wykształcenie nowych stref erogennych, zatem można uznać, że tak naprawdę nie ma sytuacji bez wyjścia. 

Literatura: 

• Kingsberg S.A. et al. (2013). Vulvar and vaginal atrophy in postmenopausal women: findings from the REVIVE survey. Menopause. 

• Stenberg A. et al. (2013). Sexual function in women with chronic illness and the impact of medications. J Sex Med. 

• Bronner G., Vodušek D.B. (2011). Sexual dysfunction in neurologic patients. Nat Rev Urol. 

• Vicariotto F. et al. (2016). Efficacy of a new vaginal gel with hyaluronic acid in postmenopausal women with symptoms of vaginal dryness. Gynecol Endocrinol. 

• Kok L. et al. (2005). Soy isoflavones, red clover and the menopausal transition. Maturitas. 

• Bø K. et al. (2017). Pelvic floor muscle training for female sexual dysfunctions. Int Urogynecol J. 

• Basson R. (2001). Human sex-response cycles. J Sex Marital Ther. 

• Fitzgerald M.P. et al. (2012). Pelvic floor hypertonicity: prevalence and clinical associations. J Urol. 

• Anderson R. et al. (2015). Hypertonic pelvic floor muscle dysfunction in sexual pain disorders. J Sex Med. 

• Morin M. et al. (2017). Multicenter RCT on physiotherapy for provoked vestibulodynia. Phys Ther. 

• Abbott J. et al. (2006). Botulinum toxin type A for chronic pelvic pain and pelvic floor spasm. Obstet Gynecol.